سؤال : نظر شما در مورد میزان اعتبار و اتقان کتاب « المواعظ العددیّة » ، تألیف سید محمد بن محمد بن الحسن ( مشهور به ابن قاسم الحسینی العاملی ) ، از علمای قرن یازدهم هجری ، چیست ؟ (۳۶/۳/۲۸)
جواب : سیّد محمد بن محمد عیناثی عاملی رحمه الله ، طبق فرمودهء شیخ حُرّ عاملی رضوان الله علیه در « أمل الآمِل » ، فاضل ، صالح ، ادیب ، شاعر ، زاهد و عابد و مادربزرگ مادری ایشان ، دختر شهید ثانی رضی الله عنه بوده است. ایشان کتب متعدّدی نوشته که یکی از آنها « الاثني عشرية في المواعظ العددية » است که گاه آن را با نام « المواعظ العددیّة » معرّفی می کنند. این کتاب مشتمل بر یک مقدّمه ، دوازده باب و یک خاتمه است و شبیه به روش شیخ صدوق رضوان الله علیه در تدوین الخصال نوشته شده و بنابر گزارش شیخ آقا بزرگ طهرانی رحمه الله در الذریعة ، تألیف آن در ۹ رجب ۱۰۶۸ هجری پایان یافته است. این کتاب به جهات مختلف محلّ توجّه و اعتنای اهل فضل بوده و بعضی از آنها بر آن حاشیه نوشته و یا آن را تلخیص و یا تحریر کرده اند. فی الجملة کتاب بسیار خوبی است ، مشتمل بر روایات مواعظ و امثال آن است و عمدتاً مطالبش مؤیّد به آیات و روایات معتبر اند. أمّا به عنوان یک مرجع علمی ، که بتوان مستقلّاً به آن استناد کرد و مطلبی قطعی را بر اساس آن بنا نهاد ، مناسب نیست و از این جهت منبع دست اوّلی به حساب نمی آید. هرچند همانطور که گفتیم به جهت تذکّر و موعظه و امثال آن کتابی بسیار خوب است. خداوند مؤلّف جلیل القدر این کتاب را با انبیاء و اولیاء محشور نماید و ما را قدردان آثار ایشان و سایر اهل علم قرار دهد.
گذاشتن پاسخ