اعوذ بالله من الشيطان الرجيم « وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً »( الإسراء ، ۷۹ )
اذکار ، عبادات ، اوراد ، رياضات شرعية و خلاصه هر چيزي که مؤمن براي سير در صراط مسقيم و نيل به عوالم معنا به آنها نياز دارد بر دو قسم اند : يک قسم آن اعمالي است که جنبهء اختصاصيشان زياد است به شکلي که تشخيص اينکه فلان عمل براي فلان شخص خاصّ مناسب است يا نه بسيار مشکل بوده و نياز به بصيرتي مخصوص دارد. امّا قسم دوم اعمالي است که جنبهء عموميشان بيشتر است ( هر چند در اين گونه اعمال نيز رعايت جهات خاصّ از لوازم است و اين خود بحث مفصّلي است که مجالي اوسع از اين جا را مي طلبد ). از جملهء اعمال قسم دوم ، نماز شب است و خدا مي داند چه اسراري و چه مواهبي در بيداري در سحر و احياي شب به عبادت است !
خداي متعال در قرآن کريم در ضمن برشمردن اوصاف متّقين مي فرمايد :
« كانُوا قَليلاً مِنَ اللَّيْلِ ما يَهْجَعُونَ * وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ »( الذاريات ، ۱۷ و ۱۸ )
« فضيل بن يسار » که از اصحاب امام جعفر صادق صلوات الله عليه است از آن امام – عليه السلام – نقل مي کند که فرمود : « إِنَّ الْبُيُوتَ الَّتِي يُصَلَّى فِيهَا بِاللَّيْلِ بِتِلَاوَةِ الْقُرْآنِ تُضِيءُ لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا تُضِيءُ نُجُومُ السَّمَاءِ لِأَهْلِ الْأَرْض. »( من لا يحضره الفقيه ، ج ۱ ، ص ۴۷۳ )
« عبد الله بن سنان » از امام صادق عليه السلام در مورد اين قسمت از آيهء آخر سورهء « الفتح » پرسيد که خداي تبارک و تعالي دربارهء کساني که با جناب سيد الانبياء صلّي الله علي و آله و سلّم ايمان آورده اند به نقل از توراة مي فرمايد : « سِيماهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ » امام جعفر صادق سلام الله عليه در جواب فرمودند : « هُوَ السَّهَرُ فِي الصَّلَاة »( من لا يحضره الفقيه ، ج ۱ ، ص ۴۷۳ )
و مرحوم شيخ محمّد تقي مجلسي – رضوان الله عليه – در شرح اين کلام امام عليه السلام مي فرمايد : « أي آثار السهر من رقة القلب و الخضوع و الخشوع و اصفرار الوجه. »( روضة المتّقين ، ج ۲ ، ص ۶۷۷ )
در سيرهء علماي ربّاني نيز التزام به بيداري شب و تهجّد يکي از موارد ثابت و از مسلّمات سلوک بوده و هست. به عنوان مثال مرحوم آية الله سيد شهاب الدين مرعشي نجفي – رضوان الله عليه – در ضمن وصاياي خود به فرزندشان مي نويسند :
« و اوصيه ان يدفن معي الخمرة ( السجادة ) التي صليت عليها سبعين سنة صلاة الليل. و اوصيه ان يدفن معي السبحة التربتية التي استغفرت بعددها في الاسحار. »( الاجازة الکبيرة ، ص ۵۲۹ )
« وصیّت می کنم به او که همراه من سجّاده ای که هفتاد سال بر آن نماز شب خوانده ام را دفن کند و وصیّت می کنم به او که با من ، تسبیحِ تربتی که به عدد [ دانه های ] آن در سحرها استغفار می کرده ام را دفن کند. »
همچنين سیّدنا الاستاد از آيت الله سيد عبد الکريم کشميري – رحمة الله عليه –نقل کردند که فرموده اند : « … قرآن زياد خواندن ، نماز شب و امثال اينها مقام مي آورد »
و آيت الله سيد محمّد حسين حسيني طهراني – رضوان الله عليه – از علّامه سيد محمّد حسين طباطبائي – اعلي الله مقامه – نقل کرده که فرمود :
« … يک روز درِ مدرسه اي ايستاده بودم که مرحوم قاضي از آنجا عبور مي کردند ، چون به من رسيدند دست خود را روي شانهء من گذاردند و گفتند : اي فرزند ! دنيا مي خواهي نماز شب بخوان ؛ و آخرت مي خواهي نماز شب بخوان ! »( مهر تابان ، ص ۲۶ )
گذاشتن پاسخ