۱-سخنرانی(خطبه) رسول اکرم صلی الله علیه و آله حدود یک ساعت به طول کشید. این خطبه بعد از نماز ظهر که هنوز صف های جماعت به دستور پیامبر منسجم و منظم بود، انجام گردید. برای اینکه صدای سخنرانی حضرت به مسلمانان برسد برای پیامبر از جهاز شتران منبری ساختند تا بر فراز آن خطبه بخواند.
۲-آغاز خطبه با حمد و ستایش پروردگار و صفات وی بود و پس از آن حضرت به بندگی خویش در مقابل حقتعالی اعتراف فرمود.
۳-سپس از وحی الهی خبر داد که ابلاغ دستور خدا برای خلافت علی علیه السلام بود و فرمود: سه مرتبه جبرئیل برایم در این باره فرمانی آورد که به خاطر دسیسه ها و حیله ها و بسیاری منافقان آن را به تاخیر انداختم اینک بر من لازم شده که امر خلافت علی را به مسلمانان برسانم و پروردگار مرا از آسیب مردمان دور می دارد.
۴-این ابلاغ چنان دارای اهمیت است که اگر رسول خدا از انجامش خودداری می کرد، به بیان قرآن گویا رنج و زحمت بیست و سه سال رسالتش بدون ارزش می شد.
۵-حضرت فرمود: خداوند صاحب اختیار و سرپرست همگان است بدستور او از پیامبر و فرستاده اش پیروی می کنید و اینک پس از من به فرمان الهی، علی امام و ولی و سرپرست شماست آنگاه فرزندان من از نسل علی تا روز قیامت که خدا و رسولش را دیدار می کنید، امامان بعدی هستند. و با تاکید بر اینکه این دستور از جانب خداست، به معرفی شخصیت و فضایل علیّ و برتری وی بر دیگر اصحاب و مسلمانان با استناد به آیات قرآن کریم پرداخت.
۶-رسول اکرم صلی الله علیه و آله پس از دعوت مردم به توجه و تدبر در قرآن با اشاره به علیّ و بالا گرفتن وی فرمود: به خدا سوگند! باطن و تفسیر قرآن را جز علی کسی نمی داند و نمی تواند آشکار کند. قرآن با علیّ و فرزندان پاکش از نسل وی از هم جداشدنی نیستند تا در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند.
۷-پیامبر صلی الله علیه و آله پس از گرفتن اعتراف از مسلمانان حاضر برای سرپرستی شایسته ترخدا و رسول از مردم به خودشان، باز هم بر الهی بودن این دعوت تاکید فرمود و اضافه نمود: (اللهم وال من والاه و عاد من عاداه وانصر من نصره واخذل من خذله والعن من انکره واغضب علی من جحد حقه؛ خدایا دوستدارش را دوست و دشمنانش را دشمن دار پشتیبانش را یاری و کمک کنندگانش را نصرت فرما و خودداری کنندگان از یاریش را رها کن و آنان که باورش ندارند را از رحمتت دور کن و خشمت را بر آنان فرود آور.)
۸-رسول گرامی پس از برشمردن شایستگی علیّ با استناد به آیات قرآن، مسلمانان را از حسادت و رشک بردن به علی بازداشت و فرمود: از جانب الهی، نور هدایتگری در جان من قرار داده شد و پس از من در علی بن ابی طالب و پس از او در فرزندانش قرار داده شود تا نوبت به مهدی قائم برسد که حق خدا و حق ما را می ستاند و نیز از کامل شدن دین خدا با امامت علی بن ابی طالب یاد نمود.
۹-وی سپس مسلمانان را از نافرمانی خدا و بازگشت به جاهلیت و منت گذاشتن بر خدا بخاطر اسلام آوردنشان و نیز از پیروی پیشوایان گمراه بازداشت و بیزاری خویش را از چنین حاکمان گمراهی به مسلمانان اظهار نمود. از مردم خواست تا جانشینی و امامت بعد از خودش را به عنوان امانتی مورد توجه قرار دهند و به غایبان و نیز به نسل های پس از خودشان تا روز قیامت منتقل کنند.
۱۰-سپس فرمود: (معاشر الناس انا صراط الله المستقیم الذی امرکم باتباعه ثم علیّ من بعدی ثم ولدی من صلبه ائمه الهدی یهدون الی الحق و به یعدلون؛ ای مردم! صراط مستقیم خداوند منم که شما را به پیروی آن فرمان داد و پس از من علی است و آنگاه فرزندانم از نسل علیّ که پیشوایان راه راستند.)
۱۱-پیامبر مردم را از پیروی دشمنان امامان و پیشوایان باطل پس از خویش برحذر داشت و به پیروی علی و فرزندانش فراخواند. از آخرین امام هدایتگر که مهدی نام دارد یاد نمود و از خصوصیاتش که برگزیده خدا و یاور دین او و سخنگوی از طرف خدا و آخرین حجت الهی است و نیز انتقام گیرنده از ستمکاران و درهم کوبنده دژهای باطل و پیروز بر تمامی مشرکان و خونخواه اولیای خداست برای مردم سخن گفت.
۱۲-سپس از رساندن این پیام مهم الهی به مسلمانان یاد کرد و مردم را دعوت نمود تا پس از پایان سخنرانی با وی و پس از آن با علی بیعت نمایند. از حج و عمره و نماز و زکات و امر به معروف و نهی از منکر و تقوای الهی و سختی روز قیامت برای حاضران سخن فرمود.
۱۳-در پایان از مردم خواست تا این جملات را با وی تکرار کنند: (انا سامعون مطیعون راضون منقادون لما بلغت عن ربنا و ربک فی امر امامنا علی امیرالمومنین و من ولد من صلبه من الائمه نبایعک علی ذالک بقلوبنا و انفسنا والسنتنا و ایدینا علی ذالک نحیی و علیه نموت و علیه نبعث و لانغیر ولانبدل ولانشک ولانجحد ولانرتاب ولانرجع عن العهد ولاننقض المیثاق. وعظتنا بوعظ الله فی علی امیرالمومنین والائمه الذین ذکرت من ذریتک من ولده بعده الحسن والحسین و من نصبه الله بعدهما. فالعهد والمیثاق لهم ماخوذ منا من قلوبنا و انفسنا و السنتنا و ضمائرنا و ایدینا من ادرکها بیده والا فقد اقر بلسانه ولانبتغی بذالک بدلا ولایری الله من انفسنا حولا. نحن نودی ذالک عنک الدانی والقاصی من اولادنا و اهالینا و نشهد الله بذالک و کفی بالله شهیدا و انت علینا به شهید.؛ ما همگی سخنانت را شنیدیم و پیروی می کنیم و از این امر خوشنودیم و آن را پذیرفته ایم و بر آنچه از سوی پروردگارمان در امامت اماممان علی امیرالمومنین و امامان دیگر از فرزندانش به ما ابلاغ کردی، با تو پیمان می بندیم با دل و جان و زبان و دست هایمان. ما با این پیمان زنده ایم و با آن خواهیم مرد و با اعتقاد به آن برانگیخته خواهیم شد و هرگز آن را تغییر نداده و شک و تردید نسبت به آن نخواهیم داشت و از عهد وپیمان خویش برنمی گردیم. ای رسول خدا! ما را موعظه کردی در باره ی علی و امامان از نسلش که حسن و حسین و کسانی که خدا پس از آنان انتخاب کرده است. پس عهد و پیمان از دل و جان و زبان و روح و دستانمان گرفته شد. هر کس توانست با دست وگرنه با زبان پیمان بست و ما هرگز پیمانمان را تغییر نمی دهیم و خدا از ما شکستن عهدمان را نبیند. ما فرمانت را به نزدیک و دور از فرزندان و خویشان خود خواهیم رساند و خداوند را بر آن گواه می گیریم و البته خداوند بر گواهی کافی است و تونیز بر ما گواه باش.
۱۴-و سپس از مسلمانان خواست با علی بن ابی طالب به مقام والای امیرالمومنین سلام بگویند و برای بیعت با وی بشتابند.
پیرامون این خطبه سایت تبیان مسابقه خطبه غدیر را مطرح کرده که پرسش های آن را جهت علاقمندان به شرکت در مسابقه می آوریم:
۱٫ پیامبر(صلی الله علیه و آله) از افراد حاضر در غدیر خم خواستند تا درباره امام علی(علیه‌السلام) چگونه با پیامبر(صلی الله علیه و آله) بیعت کنند؟
۲٫ بر اساس خطبه غدیر دوستان اهل بیت علیهم السلام در بهشت چگونه روزی داده می شوند؟
۳٫ طبق فرمایش پیامبرصلی الله علیه و آله در روز غدیر، معیار شقاوت و تقوا چیست؟
۴٫ سوره “هل اتی” در مدح و درباره چه کسی یا کسانی نازل شده است؟
۵٫ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در خطبه‌ی غدیر، پس از این که فرمودند: “ای مردم! قرآن به شما می‌شناساند که امامان بعد از علی علیه السلام فرزندان او هستند” کدام آیه از قرآن را به عنوان شاهد فرمایش خویش ذکر می‌کنند؟
۶٫ پیامبر(صلی الله علیه و آله) در خطبه غدیر فرمودند: «ای مردم نسل هر پیامبری از صلب خود او هستند و نسل من …. است.
۷٫ واقعه غدیر خم در چه سالی اتفاق افتاد؟
۸٫ چه کسانی به دستور پیامبر(صلی الله علیه و آله) مکانی در کنار برکه ی خم برای پیامبر اکرم مهیا ساختند؟
۹٫ پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) در روز غدیر دوستان اهل بیت(علیهم‌السلام) را چگونه معرفی و توصیف می‌کند؟
۱۰٫ پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمودند: بدانید که علی توصیف شده به …. و …. و بعد از او فرزندانش چنین‌اند.
۱۱٫ پیامبر(صلی الله علیه و آله) در خطبه غدیر فرمودند: «ای مردم ایمان آورید به خدا و رسولش و نوری که همراه او نازل شده است قبل از آنکه هلاک کنیم وجوهی را و آن صورت ها را به پشت برگردانیم یا آنان را مانند اصحاب … لعنت کنیم.
۱۲٫ پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) در روز غدیر کدام‌یک از ویژگی‌های زیر را برای حضرت مهدی علیه‌السلام بر شمردند؟
۱۳٫ طبق فرموده رسول خدا(صلی الله علیه و آله) در روز غدیر، شیطان با چه وسیله‌ای آدم را از بهشت بیرون کرد؟
۱۴٫ منظور از عبارت «کلمة باقیة» در آیه «وَ جَعَلَهَا كَلِمَةً بَاقِيَةً فِي عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ» چیست؟
۱۵٫ پیامبر(صلی الله علیه و آله) برای ابلاغ و تأکید بر ولایت حضرت علی علیه‌السلام در ابتدا چه سۆالی از مردم پرسید؟
۱۶٫ کدام دسته از آیات قرآن همگی در مورد امام علی علیه السلام است؟
۱۷٫ طبق فرمایش پیامبرصلی الله علیه و آله در روز غدیر، منظور خداوند از «جنب الله» در آیه “ان تقول نفسٌ یا حسرتا علی ما فرّطتُ فی جنب الله” کیست؟
۱۸٫ رسول خدا صلی الله علیه و آله در روز غدیر، ثقلین را چگونه معرّفی می‌کند؟
۱۹٫ پیامبر(صلی الله علیه و آله) رضایت خداوند از خودشان را به چه چیزی منوط دانسته اند؟
۲۰٫ طبق خطبه غدیر منت گذاشتن به خاطر اسلام آوردن بر خدا و رسولش عاقبتش چیست؟
گذاشتن پاسخ