سؤال : پانزدهم ماه رمضان چهلمین روز فوت پدر بزرگ من است و خانوادهء ما برای شرکت در مراسم چهلم ایشان می خواهند از ناصریّة به نجف اشرف بروند ، آیا می توانند به خاطر این سفر روزهء خود را افطار کنند ؟(۳۴/۹/۱۲)

[ سؤال کنندهء محترم از شهر ناصریّهء عراق و اصل سؤال به زبان عربی بود ، در اینجا به جهت هماهنگی با سایر سؤال و جوابها و نیز استفادهء دیگران ترجمهء آن ذکر شده است. ]

جواب : به طور کلّی چند نکته در مورد سفر در ماه مبارک رمضان وجود دارد :

اوّل : صحّت روزه ، شرائطی دارد که یکی از آنها در سفر نبودن است ؛ به این معنا که شخص مکلّف یا در وطن خود باشد و یا در جایی که قصد اقامت در آنجا را به مدّت حدّاقلّ ۱۰ روز دارد. البتّه در یک مورد ( که ان شاء الله در چند سطر بعد خواهیم گفت ) اگر با شرائطی که خواهیم گفت ، پیش از زوال ( = ظهر شرعی ) به وطن خود یا جايى كه مى‏خواهد حدّاقلّ ۱۰ روز در آنجا بماند برسد ، باید روزهء آن روز را بگیرد و اینکه قدری از روز را در سفر بوده موجب عدم وجوب روزه بر او و عدم صحّت آن نمی شود.

دوم : به سفر رفتن در ماه رمضان جائز است ، البتّه اگر این سفر براى فرار از روزه گرفتن باشد مكروه است ، و همچنين هر نوع سفر در ماه رمضان کراهت دارد ، مگر اين كه آن سفر براى حج يا عمره يا به جهت ضرورتى باشد.

سوم : اگر روزه ‏دار بعد از ظهر مسافرت نمايد، بايد بنا بر احتياط روزه خود را تمام كند و در اين صورت قضاى آن لازم نيست و اگر پيش از ظهر مسافرت كند بنا بر احتياط واجب نمی تواند آن روز را روزه بگيرد، خصوصاً اگر از شب نيت سفر داشته باشد، ولى در هر صورت نبايد پيش از رسيدن به حدّ ترخّص کاری كه روزه را باطل می ‏كند انجام دهد وگرنه كفاره بر او واجب می شود.

چهارم : اگر مسافر در ماه رمضان ( چه قبل از طلوع فجر ( = وقت اذان صبح ) در سفر بوده باشد و چه آن كه روزه بوده و در حال روزه سفر نموده باشد ) پيش از ظهر به وطنش يا به جايى كه می خواهد حدّاقلّ ده روز در آنجا بماند برسد ، چنانچه قبل از رسیدن به آن محلّ كارى كه روزه را باطل می ‏كند انجام نداده ، بنا بر احتياط واجب بايد آن روز را روزه بگيرد و در اين صورت قضا ندارد ، امّا اگر در آن اوقات كارى كه روزه را باطل می كند انجام داده ، روزهء آن روز بر او واجب نيست و بايد بعد از ماه رمضان آن را قضا نماید.