« … سارِعُوا إِلى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقين » ( آل عمران ، ۱۳۳ )
« … براى نيل به مغفرتی از پروردگار خود و بهشتى كه پهنايش [به قدر] آسمانها و زمين است [و] براى پرهيزگاران آماده شده است، بشتابيد. »
تسویف یعنی کاری را به بعد موکول کردن [ از کلمهء « سَوْفَ » گرفته شده که فعل مضارع را به زمان آینده اختصاص می دهد ] و مسارعت ، اقدامِ سریع است به کاری که باید انجام شود. اوّلی به شدّت مذموم است و دومی بسیار ممدوح و مطلوب. بیشتر مشکلات ظاهری و باطنیِ ما ناشی از جهل ما به وظیفه و آنچه باید انجام دهیم نیست ، بلکه ناشی از عمل نکردن و یا دیر عمل کردن به آن است ! در روایتی از سیّد الحکماء امیر المؤمنین صلوات الله علیه نقل شده که در نامه ای به یکی از اصحابشان نوشتند :
« …فتدارك ما بقي من عمرك ولا تقل غدا او بعد غد ، فإنما هلك من كان قبلك بإقامتهم على الأماني والتسويف حتى أتاهم أمر الله بغتة وهم غافلون … » ( الكافي، ج۲، ص ۱۳۶ )
« باقیماندهء عمرت را دریاب و نگو فردا یا بعد از فردا [ یعنی نگو فلان کار را که باید انجام دهم فردا و یا بعد از فردا انجام می دهم ، و به قول معروف کار امروز را به فردا مگذار ] چراکه علّت هلاک کسانی که قبل از تو هلاک شدند مشغول شدنشان به آرزوها و تسویف بود تا اینکه امر خدا [ عذاب یا مرگ ] در حالی که غافل بودند آنها را دربرگرفت . »
شیخنا الاستاد چند سال قبل فرمود : « چه بسیار افرادی که بدون اینکه به جایی برسند از این دنیا رفتند و در نامهء عملشان این نوشته شده که « او می خواست [ صرفاً دوست داشت ] آدم خوبی باشد [ بدون اینکه در این راه تلاش لازم را بکند ] ! » »
از آن طرف ، هرچه تسویف مخرّب و نابود کنندهء دنیا و آخرت انسان است ، مسارعت در اعمال صالحه ، سازنده است.
در « نهج البلاغة » است که امیر المؤمنین علیه السلام در خطبه ای فرمودند :
« فاعملوا و أنتم في نفس البقاء و الصحف منشورة و التوبة مبسوطة و المدبر يدعى و المسئ يرجى. قبل أن يخمد العمل و ينقطع المهل و ينقضي الأجل و يسد باب التوبة و تصعد الملائكة فأخذ امرؤ من نفسه لنفسه. و أخذ من حي لميت و من فان لباق و من ذاهب لدائم. امرؤ خاف الله و هو معمر إلى أجله و منظور إلى عمله. أمرؤ ألجم نفسه بلجامها و زمها بزمامها ، فأمسكها بلجامها عن معاصي الله و قادها بزمامها إلى طاعة الله. »
« حال كه زنده و برقراريد، پس عمل نيكو انجام دهيد، زيرا پرونده ها گشوده، راه توبه آماده، و خدا فراريان را فرا مىخواند، و بدكاران اميد بازگشت دارند. عمل كنيد، پيش از آن كه چراغ عمل خاموش، و فرصت پايان يافته، و اجل فرارسيده، و در توبه بسته، و فرشتگان به آسمان پرواز كنند. پس هر كسى با تلاش خود براى خود، از روزگار زندگانى براى ايّام پس از مرگ، از دنياى فنا پذير براى جهان پايدار، و از گذرگاه دنيا براى زندگى جاودانه آخرت، توشه برگيرد، انسان بايد از خدا بترسد، زيرا تا لحظه مرگ فرصت داده شده، و مهلت عمل نيكو دارد. انسان بايد نفس را مهار زند، و آن را در اختيار گرفته از طغيان و گناهان باز دارد، و زمام آن را به سوى اطاعت پروردگار بكشاند. » [ ترجمه را از ترجمهء نهج البلاغه مرحوم دشتی رضوان الله علیه نقل کرده ایم. ]
پس باید هر کار را که انجام آن لازم است ( چه در امور دنیا و چه در مسائل آخرت ) در اسرع وقت و زودترین وقت ممکن انجام داد. تأخیر در این کار ، دیر یا زود و بدون تردید ، پشیمانی به دنبال خواهد داشت.
از آنجا که تسویف مشکلی خطرناک و متأسّفانه شایع است ، ان شاء الله بعداً در این زمینه بیشتر خواهیم گفت.
گذاشتن پاسخ