سؤال : آیا در سجدهء نماز ، با توجه به اینکه بعد از نماز ممکن است دستها به سر و صورت مالیده شوند و موضوعات بهداشتی بدان مرتبط است ، باید محلّ قرار گرفتن دستها بر زمین هم پاک باشد ؟ یا اینکه صرف خشک بودن دست و محل نماز کفایت می کند ؟ این موضوعات را با توجه به حدیث مشهور میزان قطع دست دزد که از حضرت امام جواد علیه السلام روایت شده عارض شدم که با توجه به این نوع برداشت امام معصوم از سجده گاهها ، آیا نباید محل قرار گرفتن تمام اعضای سجده پاک و مطهّر باشد ؟ (۳۷/۴/۲۷)

جواب : در سجده نماز ، واجب است هفت قسمت بدن ( که گاه اصطلاحاً به آنها « مساجد سبعة » گفته می شود ) ، روی زمین قرار بگیرند. دو تا از این هفت قسمت ، کفهای دو دست است. محلّی که این قسمتها بر آنها قرار می گیرند ، نباید جوری نجس باشند که نجاستشان به بدن یا لباس نمازگزار سرایت کند ، چون یکی از شرایط درستی نماز ، پاک بودن بدن و لباس است. امّا اگر این نجاسة ، به بدن یا لباس سرایت نمی کرد ، مثل فرشی که قبلاً نجس شده و حالا خشک است و نجاستش سرایت نمی کند ، آیا باز هم نمی شود در آنجا نماز خواند ؟ پاسخ این است که در این زمینه ، فقط پاک بودن محلّی که پیشانی در سجده بر آن قرار می گیرد لازم است ؛ پس اگر محلّ قرار گرفتن پیشانی ، نجس باشد ، و إمکان تطهیر آن یا تبدیل محلّ قرار گرفتن پیشانی هم نباشد ، هر چند آن نجاسة سرایت هم نکند ، در آنجا نباید نماز خواند.

و امّا در مورد مسائل بهداشتی ، این مسأله بستگی به میزان پاکیزه بودن و یا نبودن آن محلّ دارد. اگر محلّ قرار گرفتن دستها و یا سایر مساجد سبعة ، آلوده باشد به طوری که قرار دادن اعضاء بر آنها از نظر بهداشتی مشکل ساز شود ، مسلّم است که باید این مسألة را نیز در نظر داشت.

از روایت نقل شده از امام جواد علیه السلام هم این مطلب فهمیده نمی شود که بخشهایی از بدن که در سجده باید بر زمین قرار گیرند ( یعنی همان « مساجد سبعة » ) در همهء أحکام ، از جمله لزوم طاهر بودن محلّشان ، با هم یکسان اند.