بلغم

بلغم نیز دو نوع است : طبیعی و غیر طبیعی.

بلغم طبیعی

خلطی است که صلاحیّت تبدیل شدن به خون طبیعی را دارد و کأنّه خونی است که نُضج کامل نیافته است.

[ نُضج : اعتدال قوام و تساوی اجزاء به حدّی که از هم ممتاز نگردند. هر خلطی نُضجی خاصّ خود دارد. ]

محلّ تولّد : کبد

بلغم غیر طبیعی

پنج قسم است :

الف : حُلْو ( شیرین ). بلغمی است که قدری از خلط حُلْو ( که همان خون طبیعی است ) با او مخلوط شده است.

ب : مالِح ( شور ). بلغمی است که صفرای محترق با او مخلوط شده است. این قِسم ، گرم ترین اقسام بلغم است.

ج : حامض ( ترش ). بلغمی است که حرارت ضعیفی در او اثر کرده ( این حرارت در حدّی نبوده که آن را به حدّ نُضج و یا تعفّن برساند ، بلکه فقط موجب تغییر در طعم آن شده است. )

د : عَفِص ( زمخت ). بلغمی است که جوهر ارضی ( = برودت و یبوست ) بر او غلبه پیدا کرده است. این قسم ، غلیظ ترین اقسام بلغم است.

هـ : تفه ( بی مزه ). بلغمی است که جوهر مائی ( = برودت و رطوبت ) بر او غلبه یافته است. این قسم ، سردترین اقسام بلغم است.

سوداء

سودای طبیعی ته نشین شدهء خون طبیعی است.

سودای غیر طبیعی ، خلط محترق است ( فرق نمی کند کدام خلط ).