سؤال : آیا مطالعهء  کتاب « جامع السعادات » نیاز به استاد دارد ؟ اینکه مرحوم آقای بهجت در پاسخ به کسانی که برنامهء سیر و سلوک خواسته بودند، توصیه کرده بودند روزی نیم صفحه از این کتاب را بخوانید و به آن عمل کنید ، برای همه مفید است یا برای مخاطب خاص ایشان ؟ آیا نمی شود این مقدار را تغییر داد و روزی دو صفحه خواند یا روزی کمتر از نصف صفحه ؟ (۳۶/۵/۳)

جواب : در اینجا دو مسأله هست که استفاده از این کتاب را برای عموم ، و خصوصاً بدون استاد ، مشکل می کند : یکی مشتمل بودن آن بر مباحث فنّی پیچیده ( چنانکه در جواب سؤالی که در مورد این کتاب شده اشاره کرده ایم ) ، و ثانیاً : اینکه اگر هدف از تعلیم علم اخلاق ، سلوک و مانند آن ، ارتقای ظاهری و باطنی انسان است ، هر کس بر اساس شرایط و شاکله ای که دارد باید به این مسائل توجّه کند ، به این معنا که این علم مثل سایر علوم نیست که بشود در دوره ای از زمان و با استفاده از منبعی مشخص و یا مثلاً « سیر مطالعاتیِ » توصیه شده به همگان ، از آن در سیر استفاده کرد. در این زمینه ، آنچه می شود گفت بسیار است ، امّا به دلیل ضیق وقت ، فعلاً به همین قدر اکتفا می کنیم که مطالعهء این کتاب برای دو گروه می تواند مفید باشد : اوّل : کسانی که صرفاً با قصد آشنایی نظری و علمی با این مطالب می خواهند آن را مطالعه کنند و از نظر علمی نیز در حدّی هستند که آن را بفهمند ، و دوم : کسانی که قصد عمل به محتوای آن را دارند ، و در ضمن ، از نظر علمی با مبانی علمی مطرح شده در این کتاب آشنایی دارند یا در مسیر این آشنایی هستند و با نظارت و راهنمایی استاد حکیم حاذقی این مطالعه را انجام می دهند. در غیر این صورت ( یعنی اگر طالب مطالعهء این کتاب غیر از این دو دسته است ) بهتر است به مطالعهء کتب مختصرتر ، مثل « معراج السعادة » و یا « المقامات العلیّة » ( تألیف حاج شیخ عبّاس قمّی رضوان الله علیه ، که در واقع ، خلاصهء « معراج السعادة » و آن هم به زبان فارسی است ) اکتفا کنند.