معصیت در احکام وضعی

سؤال : آیا گناه فقط در احکام تکلیفی هست یا اینکه در احکام وضعی هم معصیت وجود دارد ؟ (۳۴/۹/۸)

جواب : احکام وضعی در واقع مفاهیمی هستند که از آثار بعضی از پدیده های خارجی انتزاع می شوند ؛ مثل صحّت یا فساد فلان معاملة. در حالی که طاعت و معصیت ، در مورد افعالی است که در مورد آنها حکمی وجود دارد ، در آن صورت وقتی کسی طبق آن حکم عمل کرد ، طاعت ، و اگر با آن مخالفت کرد و طبق آن عمل نکرد ، معصیت کرده است. البتّه احکام وضعی و احکام تکلیفی با هم در ارتباط هستند. مثلاً اگر شما از کسی چیزی را خریدید و بعداً معلوم شد آن معامله فاسد بوده ( مثلاً بعضی از شرائط صحّت معامله را نداشته است ) ، از آن به بعد تصرّف شما در آن چیز حرام می شود ( البتّه مگر اینکه بدانید صاحب آن راضی است ). در اینجا یک حکم وضعی ( فساد معامله ) موجب یک حکم تکلیفی ( حرمت ) شده. اگر شما بدون احراز رضایت صاحب مال در آن تصرّف کردید ، معصیت کرده اید ، امّا در اینجا معصیتِ شما به خاطر مخالفت با یک حکم تکلیفی ( حرمت ) است نه مخالفت با حکم وضعی ( فساد معامله ) ، هرچند این حکم تکلیفی معلول آن حکم وضعی و از آثار آن باشد.

خلاصه اینکه به نظر می رسد در احکام وضعی اصلاً تصوّر طاعت و معصیت ممکن نیست.

گذاشتن پاسخ